COMMENTAAR – Ons zo tolerante volkje blijkt stelselmatig te discrimineren. Als Mo solliciteert heeft hij maar half zo veel kans om op gesprek te komen dan wanneer Jan dat doet. En dat komt niet doordat Jan beter is.
Allochtonen doen het momenteel veel beter in het onderwijs dan autochtonen en zijn daarmee aan een keiharde inhaalrace bezig. Het jammere is alleen dat die race strandt zodra ze de arbeidsmarkt bereiken.
Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid komt nu met deze resultaten naar buiten. De VN had al eerder gewaarschuwd voor discriminatie op de Nederlandse arbeidsmarkt.
Maar de vraag is nu: wat doen we eraan? Het ministerie denk nog na over oplossingen, maar komt alvast met een eerste move: tv-spotjes waarin bekende Nederlanders letterlijk een streep door discriminatie zetten.
Anoniem solliciteren
Zal dat gaan helpen? Zullen managers die liever geen Mo op gesprek vragen na het zien van zo’n spot zeggen: goh, laat ik ook een streep door discriminatie zetten? Je weet het nooit zeker maar ik ben bang van niet.
Er zijn andere oplossingen die bewezen werken. De meest onderzochte is het anoniem solliciteren. Dat wil zeggen dat de naam, het geslacht en de leeftijd van een sollicitant in zijn eerste brief onzichtbaar zijn. In plaats van tv-spotjes die zeggen wat managers die ernaar kijken moeten doen, kan de overheid ook het voortouw nemen door alle sollicitanten bij de overheid te anonimiseren.
We weten bijvoorbeeld dat zelfs violisten die voor een plekje in een orkest solliciteren -- nou niet direct de plek waar je discriminatie verwacht -- sterk worden gediscrimineerd op geslacht. Zodra die violisten anoniem achter een gordijn solliciteren (waar de kwaliteit van hun spel goed te horen is), blijkt de discriminatie verdwenen. Anoniem solliciteren helpt dus.
Wat gebeurt er bij sollicitatiegesprek?
Maar ja, zult u denken als manager van een bedrijf, wat hebben we eraan als diezelfde Mo er in het eerste persoonlijke gesprek toch weer uitvliegt vanwege zijn afkomst? Heeft het dan wel zin, dat anonimiseren in de sollicitatiebrief?
Het zou goed kunnen van wel, maar er is nog niet genoeg onderzoek om dat zeker te kunnen zeggen. Waarschijnlijk prikt een goed voorbereide en verzorgde Mohammed in een gesprek al die vooroordelen met gemak door. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat het positieve verrassingseffect van Mohammed zo groot is dat dit hem wat wind in de rug geeft. Maar goed, dat is dus nog niet zeker.
Om dat te weten te komen kan ook hier de overheid het voortouw nemen: anonimiseer voor een deel van de vacatures de sollicitatiebrief en laat mensen op de andere vacatures solliciteren als altijd, en kijk of er in de eerste groep meer Mohammeds zijn die naar huis gaan met de baan.
Sandra Phlippen is hoofdredacteur van het economisch vakblad ESB.